De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) presenteert zich in de kabinetsformatie als constructieve partner voor een sterke en betrouwbare democratische rechtsstaat. In een brief aan informateur Sybrand van Haersma Buma vraagt de orde gerichte aandacht voor toegang tot het recht, goede en integere juridische dienstverlening en een betrouwbare overheid met wetgeving die in de praktijk werkt.
De NOvA benadrukt als publiekrechtelijke beroepsorganisatie haar verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een sterke en betrouwbare rechtsstaat door normen voor de advocatuur te stellen, kwaliteit en integriteit te bevorderen, opleidingen en ondersteuning te bieden en actief bij te dragen aan wetgevingsprocessen en maatschappelijke discussies. De orde onderschrijft de in het eindverslag van verkenner Koolmees genoemde behoefte aan stabiel bestuur en voorspelbaar beleid en biedt aan om in het formatieproces een actieve en constructieve partner te zijn. Een goed functionerende rechtsstaat vraagt volgens de NOvA om toegang tot het recht voor iedereen, goede en integere juridische dienstverlening en een betrouwbare overheid met wetgeving die in de praktijk werkt.
Toegang tot het recht
Toegang tot het recht wordt door de NOvA omschreven als fundament van de democratische rechtsstaat. Het oplossen van geschillen is meer dan toegang tot een onafhankelijke rechter: burgers en bedrijven moeten zich bewust zijn van hun juridische positie, hun rechten kunnen effectueren en de rechten van anderen respecteren, waarbij een toegankelijke, onafhankelijke en weerbare advocatuur met waarborg voor vertrouwelijkheid cruciaal is. De realiteit is dat het aantal sociaal advocaten sinds 2014 daalt terwijl de vraag groeit, waardoor in steeds meer delen van Nederland kwetsbare rechtzoekenden verstoken blijven van tijdige rechtsbijstand. De NOvA zet samen met betrokken partijen in op maatregelen voor de korte en langere termijn, zoals samenwerking met advocatenkantoren en maatschappelijke organisaties, projecten als het sociaal advocatenkantoor van de toekomst, actieve promotie onder rechtenstudenten, opvolging van aanbevelingen van de Commissie Van der Meer II, een a‑politieke begroting voor rechtsbijstand en een naar draagkracht gedifferentieerde financiële bijdrage binnen de balie.
Integere dienstverlening en werkende wetgeving
Als tweede thema noemt de NOvA goede en integere juridische dienstverlening, die van toegevoegde waarde is voor maatschappelijke stabiliteit en economische groei en bijdraagt aan nationaal en internationaal vertrouwen in de rechtsstaat. Kwalitatief goede rechtsbijstand vraagt om stevige randvoorwaarden, zoals een Onafhankelijke Toezichthouder Advocatuur, waarborgen voor een onafhankelijke uitoefening van het beroep met garanties voor vertrouwelijkheid, snelle ratificatie van het Europese verdrag ter bescherming van het beroep van advocaat en een gedegen beroepsopleiding die jaarlijks rond de 1.100 advocaten opleidt. Vanuit kernwaarden als onafhankelijkheid, partijdigheid, deskundigheid, integriteit en vertrouwelijkheid dragen advocaten bij aan efficiënte en kwalitatief goede rechtsbedeling en onderscheiden zij zich van andere juridische dienstverleners, waarbij hun expertise moet worden benut bij het stroomlijnen van procedures, de afhandeling van schade en bij innovatie en digitalisering van rechtsbescherming, inclusief veilige digitale infrastructuur en zorgvuldige AI‑toepassingen.
Het derde thema is een betrouwbare overheid en wetgeving die werkt, wat wantrouwen voorkomt en maatschappelijk draagvlak verhoogt. Advocaten signaleren dagelijks knelpunten in wet- en regelgeving en via zeventien wetgevingsadviescommissies toetst de NOvA wetsvoorstellen op rechtsstatelijkheid en uitvoerbaarheid, onder meer rond het asiel- en migratiepact, toeslagen en de Woningwet, zodat voorspelbare en uitvoerbare wetgeving ontstaat die zowel het draagvlak als de efficiëntie van de rechtsbedeling versterkt. Daarnaast heeft de NOvA een onafhankelijke commissie van hoogleraren en advocaten gevraagd het regeerprogramma van de volgende regering te toetsen op rechtsstatelijkheid en nodigt zij de formateur en formerende partijen uit tot gesprek om het gezamenlijke belang van de democratische rechtsstaat en de positie van de burger te waarborgen en waar mogelijk te versterken
