
Wanneer notarissen sterke vermoedens hebben dat katvangers, witwassers of aanhangers van terroristische organisaties hun diensten misbruiken voor ondermijning of witwassen, moeten zij hun diensten weigeren. Maar wat als de cliënt vervolgens probeert zijn dubieuze zaken bij een andere notaris onder te brengen? Als het aan de Tweede Kamer ligt, mogen notarissen elkaar in de toekomst onder strikte voorwaarden waarschuwen.
Wie een notaris inschakelt, moet er vanzelfsprekend op kunnen vertrouwen dat de notaris zich houdt aan zijn geheimhoudingsplicht. En dat weten criminelen ook. Er staat ze dus weinig in de weg om, als ze worden geweigerd door de ene notaris, uit te wijken naar een andere (‘notaris-hoppen’).
Dilemma
Dat weet de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie ook. In 2023 stelde de KNB in de DilemmApp de vraag wat notarissen zouden doen wanneer ze het vermoeden hadden van ‘notaris-hoppen’. 45 procent van de respondenten zou zijn vakgenoot geanonimiseerd en in algemene bewoordingen waarschuwen. Bijna één op de vijf (19%) vindt zijn poortwachtersfunctie belangrijker dan de geheimhoudingsplicht en vertelt de notaris van het naastgelegen kantoor precies waarom hij deze criminele cliënt heeft geweigerd. 21 procent houdt zich strikt aan de geheimhoudingsplicht en doet helemaal niets.
De KNB ziet de oplossing voor dit dilemma in een collectieve geheimhoudingsplicht. Notarissen worden daarmee verlost van de wettelijke geheimhoudingsplicht ten opzichte van collega-notarissen, zo stelt de KNB. Ook is de beroepsorganisatie voorstander van een ‘grijze lijst’ met namen van geweigerde cliënten.
Politieke steun
De Tweede Kamer ziet ook het belang van de poortwachtersrol van notarissen. De Kamer heeft daarom een motie aangenomen van VVD-Kamerlid Wendy van Eijk. In de motie roept de Kamer de regering op te onderzoeken op welke wijze een wettelijke grondslag kan worden gecreëerd voor het onder strikte voorwaarden delen van informatie tussen notarissen over geweigerde cliënten, en de Kamer vóór het einde van het jaar te informeren over de mogelijkheden, voorwaarden en gevolgen van een dergelijk stelsel.