Mentaal en fysiek welzijn van medewerkers staat inmiddels bij vrijwel alle kantoren op de agenda. Vitaliteitsprogramma’s genoeg, al is de weg omhoog soms hobbelig. “Om het tij te keren, zijn nieuwe rolmodellen nodig.”
Een werkweek van maximaal vier dagen. Geen omzet- en urentargets en een platte organisatiestructuur. Bij Juli Notaris in Utrecht – vernoemd naar de maand waarin veel mensen ‘ontdekken wat naast werken ook telt in het leven’ – is het standaard bedrijfsvoering. Partner en notaris Annick Schenkenberg van Mierop: “Wat ons betreft draait alles om balans. W zijn ervan overtuigd dat het de kwaliteit van onze dienstverlening ten goede komt als mensen zich goed voelen en balans ervaren tussen werk en privé. Het werk van notarissen en advocaten levert onvermijdelijk veel druk op. Als werkgever kijken we naar de stressfactoren waarop we wél invloed hebben. Door die zoveel mogelijk te beperken, hopen we een bedrijfscultuur te creëren waarin mensen echt blij worden van hun werk.”
Die overtuiging – happy cows give more milk – is ook doorgedrongen tot de rest van het juridische landschap. Een rondje langs de velden bij diverse kantoren levert een opsomming op van klinkende programma’s en initiatieven op het gebied van fysiek en mentaal welzijn. De genoemde drijfveren achter de programma’s zijn eensluidend: medewerkers die goed in hun vel zitten, zijn productiever, voelen zich meer betrokken bij de organisatie en vallen minder vaak uit. Ook benadrukken kantoren de ‘zeer uitdagende en prestatie gerichte werkomgeving’ waarin advocaten, notarissen en fiscalisten zich bevinden. Daarom voelen veel organisaties op dit gebied een extra verantwoordelijkheid om hun medewerkers in het zadel te houden. Het fit(ter) krijgen van medewerkers begon ooit met de introductie van wekelijks verse fruitschalen op iedere afdeling en het aanbieden van een sportschoolabonnement of fietsenplan.
Inmiddels wordt het begrip vitaliteit door kantoren meer holistisch benaderd: goed in je vel zitten betekent immers meer dan fysiek gezond zijn. Het streven is een veilige, diverse en inclusieve werkomgeving waarin medewerkers ‘de ruimte voelen om zichzelf te zijn’. Om dat te bereiken, wordt door kantoren aan diverse knoppen gedraaid. Zo zijn er interne vitaliteitsweken, herken-de-signalen-van-stress-workshops, diversiteit- & inclusiviteitsprogramma’s, persoonlijk leiderschapsprogramma’s, medewerkerstevredenheidsonderzoeken en informatieportals over thema’s als werk-privébalans, gezondheid, ouderschap en mindfulness.
Preventieve aanpak
Met vijf generaties op de werkvloer – van babyboomers tot Gen Z – proberen kantoren met hun vitaliteitsbeleid zoveel mogelijk in te spelen op de uiteenlopende behoeften van medewerkers. Voor jonge ouders organiseert Baker McKenzie bijvoorbeeld de young parents lunch, waarbij medewerkers ervaringen uitwisselen en kunnen aangeven wat ze nodig hebben om werk en gezin te kunnen combineren. NautaDutilh organiseert onder meer sessies over de menopauze, verstrekt de griepprik, geeft toegang tot een online psycholoog en faciliteert individuele retreats in de natuur. Meerdere kantoren bieden aanvullend en vaak ook betaald ouderschapsverlof aan, of de mogelijkheid om flexibel(er) te werken, om te kunnen zorgen voor kinderen of hulpbehoevende ouders.
Veel kantoren benadrukken het belang van een preventieve aanpak van het thema. Daarom wordt in de interne opleidingsprogramma’s steeds meer ruimte vrijgemaakt voor fysieke en mentale gezondheid. Zo introduceerde Loyens & Loeff vorig jaar een herziene versie van hun Lawyers Academy, met ‘bijzondere aandacht voor persoonlijke ontwikkeling’. Naast de inhoudelijke opleiding bevat het programma onderdelen als één-op-één-coaching, energy management, een buddysysteem en ‘deep dives’ om inzicht te krijgen in persoonlijke kwaliteiten en valkuilen. Door het interne opleidingsprogramma te verlengen van twee naar zes maanden, stromen advocaat-stagiaires volgens het kantoor met meer zelfvertrouwen en meer zelfreflectie uit naar de praktijkgroepen.
Cultuuromslag
Tegelijk met het begeleiden van de jongere generatie, wordt gewerkt aan de persoonlijke ontwikkeling van senior medewerkers en partners. Als leidinggevenden hebben zij immers een belangrijk aandeel in die beoogde veilige bedrijfscultuur. Veel kantoren investeren daarom in de ontwikkeling van leiderschapsvaardigheden van seniors. Sjoerd Meijer, managing partner NautaDutilh: “Een gezonde werkomgeving vraagt om empathische leiders. Mensen die professionele en persoonlijke groei ondersteunen. En die niet alleen feedback geven, maar ook openstaan voor het ontvangen ervan.”
In de praktijk blijkt dat niet eenvoudig. Naast het enthousiasme over het eigen aanbod, klinkt vanuit veel kantoren ook een ander geluid. Vaak blijkt dat de behoeften van verschillende generaties op de werkvloer ver uiteen kunnen liggen. Mensen die nu de arbeidsmarkt op komen, hebben andere wensen en verwachtingen van bijvoorbeeld hun werk-privébalans dan oudere medewerkers. En ook over zaken als diversiteit en inclusiviteit of het tonen van kwetsbaarheid wordt vaak anders gedacht. Dat maakt het soms lastig om een structurele cultuuromslag in gang te zetten. Dat beaamt voormalig advocaat Ingrid Walrecht. Als coach, trainer en gespreksleider intervisie begeleidt ze advocaten, partners en raden van bestuur bij het versterken van een duurzame samenwerking.
Als paddenstoelen
Walrecht: “De laatste jaren zijn in de advocatuur de vitaliteitsprogramma’s en verplichte omgangscursussen als paddenstoelen uit de grond geschoten. Op zich heel goed, want er valt in de beroepsgroep een heleboel te winnen op het gebied van fysieke en mentale gezondheid. Geweldig om te zien dat het bewustzijn groeit en hoeveel kantoren tegenwoordig letterlijk en figuurlijk investeren in het welzijn van medewerkers. Tegelijkertijd zie ik kantoren nog worstelen met de vraag: hoe maken we al die mooie doelstellingen onderdeel van onze dagelijkse praktijk?”
Dat er in de advocatuur verschillende generaties samenwerken, maakt het er niet makkelijker op, maar het biedt volgens Walrecht ook mogelijkheden. “Generaties kunnen ook een waardevolle spiegel voor elkaar zijn. Waar jongeren soms haast slaaf van hun gevoelens kunnen zijn en afhaken zodra het even niet goed voelt, kunnen ze veel leren van het arbeidsethos en het doorzettingsvermogen van ouderen. Tegelijkertijd handelt de oudere generatie vaak te veel vanuit ratio. Ze zijn van oudsher gewend om zakelijk en privé strikt gescheiden te houden en conflicten te mijden. Daarin zouden zij een voorbeeld kunnen nemen aan jongeren, die beter bij hun gevoel kunnen. We moeten met z’n allen leren om het totale ‘menszijn’ in te brengen in ons werk en om te gaan met het bijbehorende ongemak.”
Grondige zelfkennis
Iedere verbetering van een systeem begint met grondige zelfkennis, stelt Walrecht. “Het is belangrijk om met open blik te kijken naar je eigen aandeel in het geheel. In mijn sessies met seniors en partners pellen we het af: waarom vind je wat je vindt, waarom doe je wat je doet? Hoe ben je opgevoed, welke vooroordelen heb je, bewust of onbewust? Ik adviseer hen om voortdurend het gesprek met hun teams aan te gaan, hoe ongemakkelijk dat ook kan zijn. Wat gaat goed, wat moet beter? Veel advocaten vinden dat spannend, want ze worden niet graag geconfronteerd met hun eigen onmacht. Veel van mijn werk gaat dan ook over het vergroten van die vaardigheden. Pas als je écht openstaat voor de ander, ontstaat verbinding en veiligheid.”
Een veilige en gezonde werkomgeving creëer je volgens Walrecht dus niet – alleen – door het aanbieden van workshops en wandelingen. “Om het tij te keren, zijn nieuwe rolmodellen nodig. Moedige seniors en partners die bereid zijn om oude patronen te doorbreken en oog hebben voor het totale menszijn op de werkvloer. Wat dat betreft hebben we nog een lange weg te gaan op het gebied van welzijn in de advocatuur. Maar toen ik tien jaar geleden mijn coachpraktijk begon, voelde het vaak alsof ik harde grond probeerde om te ploegen. Inmiddels hebben we al heel wat zaadjes geplant. Hopelijk kan binnenkort het echte oogsten beginnen.”
Dit artikel is gepubliceerd in het nieuwe Advocatie Magazine. Klik op de cover om het magazine te openen of ga naar de Magazine-pagina. Hier kunt u ook een gratis abonnement aanvragen.
