Minister Weerwind (Rechtsbescherming) zet een half jaar na zijn aantreden al een streep door de ontwikkeling van de rechtshulppakketten, opgezet door zijn voorganger Sander Dekker. Dit blijkt uit de voortgangsrapportage die woensdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Dekker wilde met de stelselherziening rechtsbijstand het aantal juridische procedures laten afnemen. De rechtshulppakketten moesten helpen om juridische problemen in een zo vroeg mogelijk stadium te tackelen. Door tenders voor rechtshulppakketten uit te schrijven, waar marktpartijen zich voor konden inschrijven, zou een efficiëntere en dus goedkopere rechtsbijstand ontstaan. Een eerste experiment door Achmea-dochter LegalGuard bleek echter niet succesvol, en geen enkel rechtshulppakket kwam tot nu toe tot stand.
Kwaliteitsverbetering
Weerwind schrijft in de rapportage: ‘Verder is niet goed aan te tonen dat het grootschalig inkopen van rechtsbijstand bijdraagt aan de beoogde kwaliteitsverbetering in het gehele stelsel. Bovendien is het de verwachting dat er voor sommige rechtsgebieden (onder andere echtscheidingen, strafrecht en asiel) niet voldoende aanbod van nieuwe toetreders zal zijn.’ Ook geeft Weerwind aan dat er veel kritiek op het programma geuit is door zowel de Tweede Kamer, de wetenschap als de praktijk.
Twee experimenten worden niet definitief geschrapt: rechtshulppakketten voor echtscheidingen en asiel. Eind dit jaar zal hierover een definitief besluit volgen. Ook zal dan blijken of, en op welke wijze, er ingezet zal worden op verbeteringen van de kwaliteit en het passend houden van de vergoedingen in het vernieuwde stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand.
Eigen bijdrage
Rechtzoekenden zullen financieel voorlopig weinig merken van de ontwikkelingen. “Ik heb besloten om de huidige systematiek voor de bepaling van de hoogte van de eigen bijdragen (te weten een vast bedrag waarvan de hoogte samenhangt met de inkomenscategorie van de rechtzoekende), en daarbij de huidige verdeling in inkomensgroepen met de huidige inkomensgrenzen te handhaven,” aldus Weerwind. Ook de eigen bijdrage zal niet stijgen.
Verder werd door de sluiting van de balies van het Juridisch Loket vanwege corona het beltarief tijdelijk verlaagd naar tien cent per minuut. Deze verlaging zal in ieder geval nog tot en met december 2022 duren. Vanaf 1 januari 2023 zal bellen met het Juridisch Loket zelfs gratis zijn. Hiermee hoopt de minister een drempel weg te nemen voor iedereen die juridische hulp nodig heeft. In de zomer van 2023 zullen de resultaten hiervan bekeken worden en een besluit genomen worden over hoe het nultarief gehandhaafd kan worden.
Bijdrage commerciële kantoren
Het plan van Dekker om commerciële kantoren bij te laten dragen aan gesubsidieerde rechtsbijstand wordt wel voortgezet door Weerwind. Komende zomer al gaat de minister hierover in gesprek met de advocatuur. Het is nu aan de advocatuur om met voorstellen te komen. Zo kan er een maatschappelijke bijdrage gedaan worden in uren of geld. De minister geeft verder aan ‘dat deze bijdrage wat mij betreft met name ten goede zou moeten komen aan rechtzoekenden die onder de inkomensgrens van de Wrb vallen.’
De vernieuwing van het stelsel zal hoe dan ook een jaar langer duren dan gepland. De coronamaatregelen zijn van invloed geweest op de planning, schrijft de minister. 1 januari 2025 is daarom niet langer realistisch. De looptijd van het programma wordt daarom met 1 jaar verlengd en zal tot 1 januari 2026 duren.
Lees hier de volledige ‘Zevende voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand’
