Notarissen zijn in de praktijk maar weinig betrokken bij witwassen en fraude. Dat is een van de conclusies uit het rapport Samen, afgelopen week gepubliceerd door prof. Bob Hoogenboom van Nyenrode Business Universiteit.
Hoogenboom deed onderzoek naar het draagvlak onder notarissen, makelaars en taxateurs voor naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Hierbij nam hij ook de betrokkenheid van notarissen, makelaars en taxateurs bij witwassen en fraude onder de loep, en bekeek hij in hoeverre er sprake is van samenwerking bij de voorkoming en bestrijding ervan.
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie pleitte in 2019 voor een dergelijk onderzoek naar de betrokkenheid van notarissen bij georganiseerde criminaliteit. Het onderzoek van Nyenrode werd verricht in opdracht van VNO-NCW en MKB-Nederland. Het ministerie van Justitie en Veiligheid financierde het onderzoek: minister Ferd Grapperhaus verstuurde het rapport eind vorige week naar de Tweede Kamer.
In zijn rapport concludeert Hoogenboom dat zowel het aantal meldingen als het draagvlak rond de Wwft toenemen onder de genoemde beroepsgroepen. De onderzoeks-, meld- en bewaarplichten worden echter niet altijd nageleefd.
Afgezet tegen het totale aantal poortwachters is de hoeveelheid tucht- en strafrechtelijke onderzoeken naar witwaszaken in de afgelopen twintig jaar echter gering te noemen. Er zijn sporadisch notarissen en makelaars veroordeeld voor vormen van fraude, zoals valsheid in geschrifte of misbruik van de derdengeldenrekening. Er is geen openbare informatie over of bewijs voor corruptie van de onderzochte poortwachters door de georganiseerde drugscriminaliteit, aldus Hoogenboom.
Stemmingmakerij
Geluiden over hoe bijvoorbeeld het notariaat makkelijk ten prooi zou kunnen vallen aan criminele activiteiten, verwijst Hoogenboom dan ook naar het rijk der fabelen. “Die onderzoekers gaan vol op het orgel dat het allemaal zo erg is met de ondermijning en over de rol van poortwachters als notarissen en makelaars/taxateurs bij witwassen en fraude. Ik ontken niet dat er een kern van waarheid in hun verhaal zit, maar ik vind de situatie zoals zij die schetsen toch voor een groot deel stemmingmakerij,” zegt hij op de site van Nyenrode.
Hoewel er al veel goed gaat op bijvoorbeeld het vlak van samenwerkingen, zouden de KNB en makelaarsverenigingen nog duidelijker ‘de morele toon van de maatschappelijke functie van poortwachters’ kunnen laten horen. Verder doet Hoogenboom diverse aanbevelingen op het gebied van samenwerking en informatie-uitwisseling, tussen overheden en poortwachters en tussen private partijen onderling.
