Werken op afstand wordt steeds populairder. Zeker sinds de Covid-19-pandemie de traditionele kantooromgevingen volledig heeft vervangen door virtuele. Steeds meer producten en diensten worden vanuit een virtueel kantoor geleverd.
Dit is niet voor alle soorten bedrijven weggelegd, maar niet-tastbare dienstverlening, zoals juridische dienstverlening, leent zich prima voor deze virtuele omgeving. Overal ter wereld ontstaan dan ook steeds meer virtuele advocatenkantoren.
Een virtueel advocatenkantoor is geen fysiek kantoor waar werknemers elke dag werken. In plaats daarvan werken advocaten vanuit hun huis of waar dan ook ter wereld. Juridische diensten worden aan klanten geleverd met behulp van moderne telecommunicatietechnologie, in tegenstelling tot persoonlijke ontmoetingen.
Voor- en nadelen
De voordelen van een virtueel kantoor ten opzichte van fysieke kantoren zijn immens. Er zijn veel lagere overheadkosten, omdat geen pand en bijbehorende faciliteiten hoeven te worden onderhouden. Advocaten en werknemers hoeven niet meer naar kantoor te komen. Dat scheelt kosten, maar zorgt ook voor meer flexibiliteit van werknemers. Hun productiviteit verhoogt en de balans tussen werk en privé verbetert, niet onbelangrijk gezien de huidige druk op de beroepsgroep. Bovendien geven steeds meer klanten de voorkeur aan de flexibiliteit en het gemak van een video-meeting in plaats van face-to-face ontmoetingen.
Een nadeel van het virtuele kantoor is het gebrek aan sociale contacten. Werken zonder collega’s om je heen of zonder dat persoonlijke klantcontact kan zorgen voor een gevoel van isolatie. Er zijn nog geen tools gevonden om die persoonlijke benadering via het internet te evenaren. Nog niet.
De term metaverse
Als we Mark Zuckerberg van Facebook moeten geloven, staan we aan de vooravond van wat hij noemt de metaverse. De metaverse is een onlinenetwerk van virtuele driedimensionale werelden die er permanent is. Het is een nieuwe fase van het internet; een virtuele wereld waar mensen elkaar synchroon en in real time kunnen ontmoeten. Mensen kunnen in deze wereld leven, werken, spelen en socialiseren. Ze kunnen er nieuwe vaardigheden te leren, producten en diensten leveren, samenwerken, ontspannen en winkelen.
De term metaverse komt uit het boek Snow Crash uit 1992, waarin een pizzabezorger in zijn vrije tijd ontsnapt aan de dagelijkse beslommeringen van het echte leven door in te loggen in de metaverse: een gesimuleerde wereld waarin de bewoners kunnen leven als een avatar. Ook de film Ready Player One is gebaseerd op dit idee.
Facebook richt zich onder een nieuwe naam (Meta), en met een investering van vijftig miljoen dollar, op het bouwen van een onderdeel van de deze nieuwe virtuele wereld. Het bedrijf zoekt momenteel tienduizend werknemers om deze wereld te gaan bouwen. Microsoft is daarnaast ook bezig met de metaverse naar Teams te brengen, een product wat door bijna alle advocatenkantoren wereldwijd wordt gebruikt. Hiermee lijkt de metaverse dichterbij dan ooit.
Het nieuws bezoeken
In de metaverse zullen er veel gelijkenissen zijn met de bestaande fysieke wereld. Mensen en bedrijven kunnen hier allerlei producten en diensten ontwikkelen, produceren en leveren. Hiervoor zullen ze ook beloond worden. Er zal een complete virtuele economie ontstaan, waar cryptovaluta een belangrijke rol spelen. Net zoals in de gewone economie zullen we digitale producten bezitten, kopen, verkopen en ook kunnen investeren in ons eigen of andermans digitale eigendom. De eerste metaverse projecten zijn al gestart. Een van de meest bekende is Fortnite, een videogame waarbij je wordt gedropt op een eiland en daar je tegenstanders moet uitschakelen. Fortnite heeft inmiddels een eigen in-game valuta (VBUX) en een enorme community. Een ander initiatief is Decentraland, een 3D virtual reality-platform waar je een stuk land kunt kopen en gebouwen kunt maken. Het Amerikaanse bedrijf Boson heeft voor 700.000 dollar aan land gekocht in Decentraland om daar een winkelcentrum te bouwen.
Het is duidelijk dat veel experts en futurologen de metaverse als het nieuwe internet zien. Zij zijn ervan overtuigd dat we straks niet meer via browsers surfen over het tweedimensionale internet, op zoek naar het laatste nieuws, maar onze avatar (onze digitale identiteit) in een driedimensionale wereld het virtuele gebouw van Nu.nl inlopen om naar het nieuws te GAAN.
Advocaten in virtual reality
In deze onlinewereld zijn ook vraagstukken en geschillen die vragen om juridische dienstverlening. Op woensdag 1 december jongstleden opende advocatenkantoor Grungo Colarulo een vestiging in de metaverse, en wel op het adres Decentraland, perceel 36 – 150. Volgens eigenaar Grungo een stap die is ingegeven door de voorkeuren van zijn klanten, die inmiddels liever een zoommeeting houden dan dat ze naar kantoor komen. Het virtuele kantoor wordt ingezet om hier klanten te ontmoeten, maar ook om nieuwe klanten aan te trekken. Grungo ziet het als een extra kanaal om klanten van dienst te kunnen zijn.
Een opening van een vestiging in de metaverse zal voor de meeste advocatenkantoren nog niet aan de orde zijn. Wel zien we steeds meer initiatieven ontstaan, waarmee virtual reality wordt geïntegreerd in de juridische sector. Zo wordt in juridische opleidingen in de Verenigde Staten gebruik gemaakt van VR om een setting als in een tribunaal of een rechtszaal te simuleren. VR wordt ook al ingezet om aanwezigen in een rechtbank mee te nemen naar een plaats van een misdrijf of een ongeval, zodat zij zich beter kunnen inleven.
Moeten we ons voorbereiden op een metaverse? Ik weet het niet. En eerlijk gezegd weet ik ook niet zo goed of we wel blij moeten zijn met zo’n tweede wereld. Maar daar gaat het niet om. Het gaat er niet om wat wij van deze ontwikkelingen vinden, maar wat onze klanten doen. Als onze klanten zich massaal willen begeven in deze nieuwe virtuele wereld, doen wij er wijs aan om met onze juridische diensten ook daar voor hen klaar te staan als er iets misgaat. Dus ga gewoon eens kijken in deze wereld: maak een avatar aan op Decentraland of Roblox. Doe dit vooral samen je kinderen, in de leeftijd tot 20 jaar, die echt anders kijken naar dit soort platformen en je een heel andere kijk kunnen geven op ‘hun’ digitale wereld. Ik wens je veel plezier en verwondering toe!
Foto: een avatar van columnist Jeroen Zweers
