
De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) heeft opnieuw scherpe kritiek op het wetsvoorstel dat het taakstrafverbod wil uitbreiden bij geweld tegen hulpverleners. Volgens de orde beperkt het plan de rechterlijke onafhankelijkheid en levert het vooral symbolische wetgeving op.
Rechter moet ruimte houden voor maatwerk
De NOvA adviseert negatief over het wetsvoorstel dat taakstraffen uitsluit bij geweld tegen politie, brandweer, ambulancepersoneel en buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s). De advocatenorganisatie verwijst daarbij naar haar eerdere kritiek op een vergelijkbaar voorstel uit 2022, dat toen door de Eerste Kamer werd verworpen. Op basis van het advies van haar wetgevingsadviescommissies strafrecht stelt de NOvA dat het voorstel de vrijheid van de rechter inperkt om een evenwichtige en proportionele straf te bepalen.
Volgens NOvA-bestuurder en portefeuillehouder strafrecht Karin de Lange is maatwerk essentieel, ook bij geweld tegen hulpverleners. Een algemeen taakstrafverbod miskent volgens haar het onderscheid tussen verschillende typen geweldsmisdrijven en daders. Strafoplegging zou altijd moeten worden afgestemd op zowel de omstandigheden van het feit als de persoon van de dader.
Symbolisch en contraproductief
De NOvA wijst erop dat het huidige taakstrafverbod al heeft geleid tot ‘rechterlijke ongehoorzaamheid’, waarbij rechters creatieve manieren vinden om toch passende straffen op te leggen. Nu al bestaan er strafverzwaringsbepalingen om geweld tegen hulpverleners zwaarder te bestraffen, waardoor volgens de orde geen noodzaak bestaat voor verdere verharding. De NOvA spreekt daarom van symbolische wetgeving en adviseert de minister van Justitie en Veiligheid vooral om bestaande bepalingen strikter toe te passen.
Daarnaast betwijfelt de organisatie of het categorisch uitsluiten van taakstraffen daadwerkelijk leidt tot minder geweld tegen hulpverleners. Korte gevangenisstraffen — vaak het alternatief — zouden recidive bevorderen en weinig bijdragen aan resocialisatie. Daarmee kan het wetsvoorstel volgens de NOvA zelfs averechts werken.
Ook wijst de advocatenorde op de groep verdachten met psychische problemen of een verstandelijke beperking, voor wie een taakstraf gecombineerd met behandeling vaak effectiever en humaner is. Tot slot waarschuwt de NOvA dat de uitbreiding van het taakstrafverbod de druk op gevangeniscapaciteit verder zal vergroten, terwijl er nu al sprake is van een cellentekort.