• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Column – Het recht in 2021: verandering door corona is pas net begonnen

13 december 2021 door Laurens Braaksma & Ebbo Haantjes

In een tweegesprek wisselen Sdu’ers Laurens Braaksma en Ebbo Haantjes van gedachten over de toekomst van het hybride werken, juridisch onderwijs en preventive law. ‘Als er inderdaad meer hybride wordt gewerkt, wat voor gevolgen heeft dit dan voor de opleiding van startende juristen?‘

Lean Six Sigma Specialist Laurens Braaksma (foto boven, rechts) houdt zich bij Sdu bezig met procesverbetering, data-analyse en datavisualisatie. Ebbo Haantjes (foto boven, links) is Director Legal Services bij Sdu.

Laurens: “Dag Ebbo, het blijft een bijzonder iets; hoe snel hybride werken normaal is geworden. Toch vindt de meeste kennisoverdracht nog traditioneel, dus in persoon plaats. Kijk bijvoorbeeld naar de UvA, die voor het studiejaar 2021-2022 fysieke aanwezigheid weer verplicht heeft gesteld. Maar ook beginnende juristen leren het vak meestal van een kamergenoot. Als er inderdaad meer hybride wordt gewerkt, wat voor gevolgen heeft dit dan voor de opleiding van startende juristen?”

Ebbo: “Ha Laurens, je pakt me meteen op een van mijn stokpaardjes ten aanzien van de gesloten wereld van de advocatuur. Want een advocaat leert het vak van een advocaat, deelt de kamer met een advocaat, luncht en dineert met advocaten, laat zich bijscholen door advocaten met andere advocaten en de vriendenkring bestaat veelal uit advocaten. Om nog maar te zwijgen over relaties…

Dat maakt kennisoverdracht mijns inziens onlosmakelijk verbonden met de nogal gesloten advocatuurlijke cultuur. Nu heeft de coronapandemie bewezen dat alleen thuiswerken als advocaat prima kan. De Zuidas-kantoren hadden het immers onverminderd druk. Maar zien we inmiddels al een verandering in de wijze van kennisoverdracht? Je kunt Microsoft Teams misschien dé legal tech-oplossing van 2020 noemen, maar er is feitelijk weinig ‘legal’ aan. Dus als we eens uit de juridische innovatie-zandbak klimmen; waar moeten we ons geld op inzetten als het gaat over de legal tech-tool voor de komende jaren?”

Kennisoverdracht is onlosmakelijk verbonden met de gesloten advocatuurlijke cultuur

Laurens: “Dat legal tech nog steeds op veel interesse kan rekenen, blijkt wel uit hoeveel financiering ervoor wordt opgehaald. Volgens Crunchbase zitten we dit jaar op ruim een miljard dollar, nu al meer dan in het recordjaar 2019. Tegelijkertijd zie je hoe lastig het is om een product verder te krijgen dan de scale-up-fase. Daarvoor is samenwerking nodig met andere partijen nodig, of een bedrijfsovername. Vooral dat laatste gebeurt dit jaar steeds meer: veel grotere partijen breiden hun portfolio uit door kleine bedrijven met specifieke proposities over te nemen. Ik vermoed dat er genoeg over blijft om uit te kiezen, maar dat vooral de grote partijen groter zullen worden en dus aanweziger zullen zijn in de markt.

Wat verwacht ik voor de komende jaren? Met de mogelijkheden die hybride werken biedt, wordt de noodzaak van alles digitaal te hebben nog groter. Het gaat dan niet per se over het gebruik van legal tech voor juridisch werk, maar het proces eromheen. Altijd bij je werk kunnen, waar je ook bent. Bedrijven zullen moeten inventariseren of de bestaande faciliteiten voldoen. On-premises software naar de cloud verplaatsen, kiezen voor Software as a Service-oplossingen (SaaS), papieren stukken digitaliseren of zelfs een volledig digitale oplossing aankopen ter vervanging van een papieren variant.

Stel, je werkt aan een zaak, maar je kunt niet verder omdat het enige exemplaar van een bewijsstuk op kantoor ligt, of in de kluis van een cliënt. Dan raak je kostbare tijd kwijt, wat tot onbegrip zal leiden bij je cliënt. Zolang cliënten hun advocaten hier echter nog niet op afrekenen en kantoren de oude manier blijven omarmen, verwacht ik op korte termijn geen grote veranderingen in werkwijze. Hooguit kleine stapjes, bijvoorbeeld als er nieuwe software wordt aangekocht.

We zeggen vaak dat verandering komt omdat de cliënt hierom vraagt. De laatste grote verandering is echter veroorzaakt door de coronacrisis. Nu we binnen twee jaar zo’n grote stap richting hybride werken hebben gemaakt, wat gaat volgens jou dan voor de volgende grote verandering zorgen?”

Ebbo: “Ik hoop dat de wijze waarop we omgaan met recht gaat veranderen. Er wordt nog te veel stilgestaan bij wat recht is, niet bij wat rechtvaardig is. Dat heeft de toeslagenaffaire wel bewezen. Daarnaast moet een advocaat of notaris niet meer enkel worden ingeschakeld als er een probleem is, of als iets een wettelijke grondslag moet krijgen. We moeten meer focussen op preventie in plaats van het blussen van juridische brandjes.

We moeten meer gaan focussen op preventie in plaats van het blussen van juridische brandjes

De juridische dienstverlening moet deze preventievere rol proactief oppakken, maar ook de maatschappij kan hieraan bijdragen. Nu is juridische kennis voor veel mensen een ver-van-mijn-bedshow. Op school leer je talen, of hoe micro- en macro-economie werkt, maar er is geen vak dat je leert hoe je je leven juridisch beter kunt inrichten. Je komt er nu pas mee in aanraking als het opeens moet. Zou rechten dan ook niet al aan bod moeten komen in bijvoorbeeld het voortgezet onderwijs? Daarbij leven we in een samenleving waarin gebruik van data een steeds prominentere rol inneemt. Zou bij het lesgeven in rechten ook niet data over recht een rol moeten spelen?”

Laurens: “Onder invloed van onder meer de EU komen er steeds meer wetten en regelingen. Het recht wordt steeds breder en de samenleving wordt steeds meer gereguleerd. Daar komt bij dat er steeds meer data beschikbaar komt als gevolg van de toegenomen digitalisering. Deze data is alleen nog niet altijd goed gestructureerd of direct bruikbaar voor de jurist, alleen al omdat een jurist niet gewend is met data om te gaan. Doordat er zoveel wetten zijn, denk ik dat juist verzamelde data kan helpen om richting te geven aan de uitleg van wetten. Nu pas je een wet toe op basis van vakboeken en de meest belangrijke arresten. Data zou kunnen helpen duiden, bijvoorbeeld welke wet voor een vakgebied het meest relevant is, over welke artikelen het vaakst wordt geprocedeerd, hoe vaak een bezwaar tegen een regeling wordt toe- of afgewezen, enzovoorts.

Je krijgt daardoor een veel directere vertaling van hoe een wet in de praktijk wordt gebruikt, in plaats van een uitleg hoe de wet in het verleden is toegepast. Daardoor kun je als jurist proactief gaan adviseren over het voorkomen van bepaalde situaties, in plaats van reactief wachten op de volgende cliënt met een probleem. Kortom: juristen zouden veel meer moeten kijken hoe data hen kan helpen betere beslissingen te nemen, en welke data ze daarvoor zouden moeten verzamelen. Want door je te baseren op data, kun je als jurist beter preventief optreden en daarmee beter en proactief cliënten verder helpen.”

Deze column is eerder gepubliceerd in Advocatie Magazine. Klik op de cover om het gehele magazine te lezen.

Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

Lees meer

Raad van State kritisch over verplicht gebruik alternatieven voor chemische gewasbeschermingsmiddelen

Lees meer

Column – Je werktijd is waardeloos

Lees meer

Column – The big bang: GPT-5

Lees meer

Column – Kop dicht en doorwerken

Lees meer

Kan legal tech een existentiële crisis krijgen? Over AI, alignment en iets te initiatiefrijke assistenten

Lees meer

Filed Under: AI, tech & legal, Instagram, Opinie en blogs

Vorige artikel
Van Benthem & Keulen hoogst genoteerde advocatenkantoor in de MT1000
Volgende artikel
'Hbo-juristen kunnen bijdragen aan een beter functionerende rechtsstaat'

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat stagiair(e) Rotterdam

Arbeidsjurist Gouda

Meer vacatures

Opleidingen & events

Officiële opleiding Gespreksleider Intervisie

Online Patroonscursus

Online training AI, ChatGPT, GenIA-L & Copilot: Toepassingen in de juridische praktijk

Cursus AI Governance & Compliance: Veilige toepassing van AI in juridische/fiscale praktijk

Geavanceerd prompten voor advocaten & juristen – ChatGPT, Copilot en GenIA-L

Meer Sdu Opleidingen

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Meer AI content

19 AI-basistermen voor juristen: Een handig woordenlijstje

Aan de slag met AI-geletterdheid – opleidingsaanbod

GenIA-L: de slimme AI-toepassing die jouw (advies)praktijk transformeert

AI OPLEIDINGEN

Ben je klaar om een stap te zetten in de wereld van AI? Wil jij de mogelijkheden van (generatieve-)AI optimaal en verantwoord benutten binnen jouw organisatie?

Lefebvre-Sdu heeft verschillende opleidingen die jou helpen om de kracht van AI in jouw werk te benutten. Na afloop ben je niet alleen in staat om de impact van AI op jouw organisatie te beoordelen, maar ben je ook volledig op de hoogte van het juridisch kader en kun je AI-toepassingen binnen de geldende regelgeving implementeren.

Bekijk het cursusaanbod

Alle opleidingen, of variaties hiervan, bieden we ook in-company aan.

Recente berichten

  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden
  • Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’
  • Compliance en digitale zekerheid: cruciale pijlers voor moderne advocatenkantoren
  • Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×