De vis is er alweer in verpakt, maar ik kan toch niet nalaten het afscheid van twee pilaren van de rechtstaat met enige weemoed te gedenken. Ik heb het natuurlijk over Opstelten en Teeven. Ik zal nog vaak denken aan hoe ik iedere keer weer diep werd ontroerd door hoe Opstelten als kanjer onder de ministers met zijn warm sonore stemgeluid geen vraag of kritiek onbeantwoord liet, maar – integendeel – nimmer rustte voordat ieder detail tot op de bodem was uitgezocht.
Georg van Daal, advocaat te Den Haag
Ook zal ik warme herinneringen houden aan hoe Teeven met zijn verfijnde aforismen en latinismen menig kamerlid vertwijfeld deed zijn over diens eigen algemene ontwikkeling. Ante porcos margaritas, daar kwam het steeds op neer.
Prachtig was het, hoe deze beide ex-bewindslieden immer qua MvVJ meer de J dan de V nastreefden en fier pal stonden voor de rechtstaat en de toegang tot de rechter. ‘Geen cent op die griffierechten’, was hun motto, vanuit hun diepbeleefde besef dat als je de burgers de toegang tot de rechter bemoeilijkt, de rechtstaat op de helling komt.
Echte punten scoorden ze natuurlijk toen ze meteen nadat het Hof van Justitie van de EU de richtlijn Bewaarplicht Telecomgegevens ongeldig verklaarde, alle Nederlandse providers lieten weten dat ze bel- en verkeersgegevens niet meer hoefden te bewaren. Er dreigden ontoelaatbare inbreuken op eenieders privacy, maar Opstelten en Teeven rustten geen minuut om die dreigingen weg te nemen. Zij wisten bovendien als geen ander dat wanneer je als overheid gerechtelijke uitspraken – al helemaal die van de hoogst mogelijke rechter – niet respecteert, het dan met de rule of law een zootje wordt.
Het is buitengewoon jammer dat onze MP heeft besloten Teeven niet naar voren te brengen als de nieuwe MvVJ, maar begrijpelijk is het natuurlijk wel. In zijn streven nimmer anders dan correct te handelen, kan de MP niets anders dan lof worden toegejuicht voor het feit dat hij iedere schijn wilde voorkomen van wederom een benoeming van iemand uit het gesloten netwerk van ‘ons soort mensen’. De op zich juiste keuze voor nu eens iemand anders dan een man uit het old boys network van Leidse en corporale kringen is goed verdedigbaar, maar het kost ons helaas één van de meest fervente voorvechters van de trias politica op de daarvoor wezenlijke post.
Daarmee gaan we ook nog de vele momenten missen waarop Teeven als minister vanuit zijn fijnzinnige historische gevoel, waaraan de werkelijk beschaafde mens is te herkennen en waaruit hij in zijn afscheidsrede putte, duidelijk had kunnen maken welke ooit door een belangrijk deel van onze bevolking voorgestane politieke stroming een plaats in zijn hart heeft.
Het afscheid valt dus zwaar. Gelukkig heeft echter de MP wederom een koene voorvechter van de rechtstaat op de barricades geplaatst. Deze zou, anders dan sommige leden van de Staten-Generaal, nimmer ook maar iemand tegen diens zin iets als mediation door de strot wurgen. Als geen ander weet de nieuwe MvVJ dat, ook al kost dat wat qua rechtspraak, het een vruchteloze route is wanneer je mensen onvrijwillig enige vorm van bemiddeling indrijft.
Hoewel de weemoed nu nog overheerst, ben ik ervan overtuigd dat het met de rechtstaat helemaal goed komt en dat alle afbraak die daaraan ondanks de betreurde beide bewindslieden is toegebracht weer zal worden hersteld. Daar waar de voormalige staatssecretaris bij zijn afscheid zo precieus verwees naar een bepaald periode uit onze geschiedenis, kan ik natuurlijk niet anders dan opbeurende woorden uit diezelfde tijd citeren: “I believe it is peace for our time. […] Go home and get a nice quiet sleep.”