• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

‘AI-geletterdheid’, wat betekent dat precies?

4 februari 2025 door Lefebvre Sdu

We vragen het aan Joris Krijger, techniekfilosoof die werkzaam is als Ethics & AI Officer bij De Volksbank. Daarnaast promoveert Joris aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op het onderwerp Ethiek en AI.

Vanaf februari 2025 wordt AI-geletterdheid een wettelijke vereiste als gevolg van de AI Act. De leveranciers van AI-systemen en de organisaties die AI-systemen gebruiken zijn op grond van artikel 4 van de AI Act verplicht om er voor te zorgen dat alle medewerkers, die gebruikmaken van AI ook AI-geletterd zijn. Hoe definieer je AI-geletterdheid vanuit jouw perspectief als techniekfilosoof en Ethics & AI Officer bij De Volksbank?

“Laten we vooropstellen dat nog veel onduidelijkheid is over wat AI-geletterdheid precies is. Als je naar de wettekst kijkt dan staat er dat je naar het beste van je vermogen inspanningen moet doen om een voldoende begrip van AI te krijgen. Er zitten dus abstracte termen in die voor meerdere interpretaties vatbaar zijn. Bij De Volksbank interpreteren we het als volgt; het gaat over het vermogen van medewerkers om AI systemen kritisch te evalueren en te begrijpen hoe AI werkt. Weten wat het kan en wat het niet kan zodat medewerkers ermee om kunnen gaan op een manier die verantwoord is en die past bij de organisatiewaarden. Ook gaat het om inzicht in hoe AI de organisatie raakt en welke (ethische) vraagstukken, kansen en risico’s het met zich meebrengt.”

Welke stappen kunnen organisaties nemen om hun AI-geletterdheid te verbeteren?

“Bij De Volksbank heeft iedere medewerker een basistraining AI doorlopen en daarnaast hebben we  gespecialiseerde leerpaden aangeboden aan medewerkers die, zoals we dat zeggen ‘dichter op het vuur zitten als het om AI gaat’.

Naast educatie vinden we ook interdisciplinaire samenwerking als het gaat om AI belangrijk. We betrekken bij AI projecten niet alleen technici, maar vanuit verschillende disciplines wordt meegedacht en gewerkt. Ook ben ik bij De Volksbank bezig om organisatiebreed dus juist niet alleen bij de technische, inkoop-  of ontwikkelafdelingen, te laten zien, welke kansen en risico’s AI kan bieden.

We proberen bij de ethische beoordeling van AI systemen zoveel mogelijk diverse geluiden mee te nemen. Dat gaat dan niet zozeer over geletterdheid, maar wel over hoe nemen we als organisatie beslissingen over het gebruik van AI en wie krijgen daar allemaal een stem in? Daar kun je een commissie of klankbordgroep voor maken waarin vertegenwoordigers van verschillende delen van de organisatie iets kunnen inbrengen.

Tenslotte wat goed werkt, is medewerkers op de hoogte houden van wat er gebeurt in de wereld van AI. Niet te technisch, maar in begrijpelijke taal. Ik merk bij De Volksbank maar ook bij andere organisaties een enorme nieuwsgierigheid naar AI. Die kun je gebruiken voor meer bewustzijn en het goed informeren van je mensen.”

Wat zijn de belangrijkste ethische vraagstukken rond AI die je tegenkomt in jouw werk bij De Volksbank?

“Dat zijn eigenlijk de usual suspects als het om ethiek en AI gaat. AI traint op historische data en in die historische data zitten allerlei vooringenomenheden ‘bias’, zaken die mogelijk niet meer representatief zijn voor de wereld zoals die nu is of passen bij de waarden van jouw organisatie. Het bekende voorbeeld is Amazon met een HR systeem waarbij vrouwen op voorhand uit het selectieproces werden verwijderd voor technische functies. Dat betekent niet dat AI intentioneel discrimineert maar omdat het getraind was op data waarin vrouwen geen technische functies hadden. Dan kan het, ook zonder de data te hebben over of iemand man of vrouw is, zichzelf aanleren dat een vrouw niet thuishoort op een technische positie. Dat zijn risico’s die je wilt voorkomen.

Een ander belangrijk ethisch vraagstuk is de uitlegbaarheid van AI; soms is het gewoon zo complex dat je het niet eens meer kunt volgen of uitleggen. Gooit het, in het voorbeeld van hierboven, vrouwen bewust eruit? Omdat het zulke complexe berekeningen zijn, snappen we het niet meer. De belangrijkste vraag die achter beide uitdagingen zit is hoe we AI inbedden in bestaande werkpraktijken. Hoeveel gaan we uit handen geven aan AI? We delegeren een taak aan een autonoom systeem, maar hoeveel van de verantwoordelijkheid van die taak delegeren we? Alles? Het voelt niet helemaal eerlijk als we tegen de vrouwelijke sollicitanten, die zijn afgewezen, zeggen ‘dat is nou eenmaal het AI systeem’. Maar bij zulke complexe een zelflerende systemen is het ook gek als we bijvoorbeeld de ontwikkelaar, die vaak ook niet weet hoe het systeem zich precies gaat gedragen, verantwoordelijk houden. Dus de vraag is: bij wie ligt de verantwoordelijkheid dan? Dat zijn vraagstukken die rond AI spelen nog los van de privacyvraagstukken en robuustheid- en validatie aspecten.”

Wat kunnen organisaties doen om aan de slag te gaan met AI en ethiek?

“Uit mijn onderzoek komt heel sterk naar voren, en dat sluit ook aan bij bovenstaande antwoord, dat alleen ontwikkelaars trainen of kaders meegeven niet werkt. Verantwoorde AI is een organisatie vraagstuk. Omdat er zoveel contextuele aspecten meewegen in of een AI verantwoord gebruikt wordt of niet denk ik dat de belangrijkste stap nu is dat organisaties zorgen dat ze, in hun structuren en processen, mechanismen inbouwen om ethiek een plek te geven. Organisaties zouden moeten streven naar wat ik ‘ethische volwassenheid’ noem. Dat betekent dat je nog los van welke waarden je prioriteert bij AI (kies je voor snelheid of uitlegbaarheid bijvoorbeeld) je een aantal dingen inregelt om die afweging bewust te kunnen maken. We hebben onderzoek gedaan naar wat maakt dat organisaties op een goede manier met de ethiek van AI om kunnen gaan. Daarin hebben we zes dimensies in gevonden, namelijk: awareness & culture (er moet bewustzijn van ethiek zijn maar ook ruimte en middelen voor worden vrijgemaakt), beleid (goede kaders over de ethiek van AI), governance (ethische mechanismen in het proces om te kunnen corrigeren en bijsturen), communicatie en training (het intern en extern communiceren van het belang van ethiek en het trainen van niet alleen de data scientists maar de hele organisatie; de AI geletterdheid), ontwikkel- en inkoopprocessen (ethiek niet op ad hoc basis en eenmalig betrekken bij de inkoop of ontwikkeling maar als continue toets in het proces), en tooling (de juiste instrumenten om de ethische aspecten mee boven tafel te krijgen en te bespreken zoals technische middelen die ‘bias’ laten zien of impact assessments). (Voor meer informatie zie: The AI ethics maturity model: a holistic approach to advancing ethical data science in organizations | AI and Ethics)”

In hoeverre zie je voor organisaties waar juridische processen en dienstverlening centraal staan nog specifieke uitdagingen?

“Juist in de juridische sector leven hele interessante vragen rond AI. Omdat een deel van het juridisch werk goed te automatiseren valt, is gebleken dat AI van grote toegevoegde waarde kan zijn. Dus ik vermoed dat in de juridische sector een existentiële vraag komt rond wat nu een goede juridische dienstverlener definieert in het AI tijdperk. Wat moet hij/zij nou in huis hebben om toekomstbestendig te zijn? Dat gaat over het type werkzaamheden, de kwaliteit van de werkzaamheden tot het verdienmodel. Wat betekent het voor je verdienmodel als AI de drempel voor juridische hulp verlaagt maar ook als de productiviteit stijgt als gevolg van AI?

Daar zit iets ethisch in: wat is onze ‘purpose’ en in hoeverre kan AI daaraan bijdragen? Het vraagt om omdenken en ook een beetje nederigheid. We moeten de menselijke capaciteiten gaan omarmen maar misschien ook erkennen dat we soms beter af zijn als dingen ten dele uit handen gegeven kunnen worden aan AI. Dan komt er ruimte voor andere zaken waar de menselijke expertise en de kennis des te relevanter wordt. Hoe je daar goed op voor sorteert dat is een super interessante uitdaging voor de komende paar jaar.”

Joris Krijger is een van de docenten van de opleiding Certified AI Strategy & Implementation Legal. Een opleiding gericht op verantwoorde en optimale toepassing van AI in organisaties waarin juridische dienstverlening/werkprocessen centraal staan. Meer informatie vind je hier.

A lawyer sitting at a desk with legal books, documents, and a newspaper, embodying professionalism.

NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter

Lees meer
Close-up of a wooden judge's gavel on a black desk, symbolizing justice and law.

RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Lees meer

Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’

Lees meer

Compliance en digitale zekerheid: cruciale pijlers voor moderne advocatenkantoren

Lees meer
soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem

Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

Lees meer

Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

Lees meer

Filed Under: AI, AI, tech & legal, Nieuws

Vorige artikel
Nieuwe cao voor rechters en OvJ's: meer salaris en uitkeringen, en maatregelen tegen werkdruk
Volgende artikel
Bij elektronisch procederen is notificatiebericht cruciaal

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat stagiair(e) Rotterdam

Arbeidsjurist Gouda

Meer vacatures

Opleidingen & events

Officiële opleiding Gespreksleider Intervisie

Online Patroonscursus

Online training AI, ChatGPT, GenIA-L & Copilot: Toepassingen in de juridische praktijk

Cursus AI Governance & Compliance: Veilige toepassing van AI in juridische/fiscale praktijk

Geavanceerd prompten voor advocaten & juristen – ChatGPT, Copilot en GenIA-L

Meer Sdu Opleidingen

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Meer AI content

19 AI-basistermen voor juristen: Een handig woordenlijstje

Aan de slag met AI-geletterdheid – opleidingsaanbod

GenIA-L: de slimme AI-toepassing die jouw (advies)praktijk transformeert

AI OPLEIDINGEN

Ben je klaar om een stap te zetten in de wereld van AI? Wil jij de mogelijkheden van (generatieve-)AI optimaal en verantwoord benutten binnen jouw organisatie?

Lefebvre-Sdu heeft verschillende opleidingen die jou helpen om de kracht van AI in jouw werk te benutten. Na afloop ben je niet alleen in staat om de impact van AI op jouw organisatie te beoordelen, maar ben je ook volledig op de hoogte van het juridisch kader en kun je AI-toepassingen binnen de geldende regelgeving implementeren.

Bekijk het cursusaanbod

Alle opleidingen, of variaties hiervan, bieden we ook in-company aan.

Recente berichten

  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden
  • Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’
  • Compliance en digitale zekerheid: cruciale pijlers voor moderne advocatenkantoren
  • Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×