• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Kantonrechter raadpleegt ChatGPT: mag dat hier wel?

9 augustus 2024 door Marc Janssen | Afbeelding: Copilot

De afgelopen dagen is er op social media veel te doen geweest over de kantonrechter te Nijmegen die voor zijn vonnis ChatGPT raadpleegde. In zijn blog plaatst cassatieadvocaat Marc Janssen daar kanttekeningen bij.

In deze zaak (7 juni 2024, ECLI:NL:RBGEL:2024:3636) gaat het om een geschil tussen twee buren over het rendementsverlies van de zonnepanelen van de ene buurman door een dakopbouw van de andere buurman. Voor zover relevant, ging het om de vraag wat de gemiddelde levensduur van de zonnepanelen is, dit in verband met de te vergoeden schade.

Lees ook: Rechter citeert ChatGPT in uitspraak

De kantonrechter is van oordeel dat hij de hoogte van de schade niet kan vaststellen aan de hand van de gegevens zoals die door de eigenaar van de zonnepalen in het geding zijn gebracht (r.o. 5.6). Daarom schat de kantonrechter mede met behulp van ChatGPT de gemiddelde levensduur van de zonnepanelen op 25 à 30 jaar, waarna hij het rendementsverlies berekent, wederom met gebruik van ChatGPT (r.o. 5.7).

Schadeberekening ex art. 6:97 BW

Ingevolge dit artikel begroot de rechter de schade op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Indien de omvang van de schade niet nauwkeurig kan worden vastgesteld, kan zij door de rechter worden geschat.

In het kader van art. 612 Rv is vaste rechtspraak van de Hoge Raad dat indien de rechter een veroordeling tot schadevergoeding uitspreekt, hij in beginsel de schade, voor zover dit mogelijk is, zelf dient te begroten, òòk als slechts schadevergoeding op te maken bij staat is gevorderd. Er dient dan wel voldoende te zijn gesteld en vast te staan om te kunnen veroordelen tot een bepaald bedrag.

De Hoge Raad voegt daaraan toe, dat het partijdebat deze aanpak wel moet toelaten èn de rechter het beginsel van hoor en wederhoor in acht dient te nemen. Onmiddellijke begroting is dus de hoofdregel, mits dat mogelijk is en onder processuele voorwaarden (T.F.E. Tjong Tjin Tai, De schadestaatprocedure (BPP nr. 14) 2024/4.5).

Hoor en wederhoor

In dit verband is dus relevant het beginsel van hoor en wederhoor, zoals dat onder meer volgt uit art. 19 lid 1 Rv. Uit de tweede volzin van die bepaling volgt dat de rechter zijn oordeel, ten nadele van één der partijen, niet mag baseren op bescheiden of andere gegevens waarover die partij zich niet voldoende heeft kunnen uitlaten (zie uitvoerig daarover SDU Commentaar Burgerlijk Procesrecht onder redactie van M.H. de Boer, A. Hammerstein, R.M. Hermans en D. Visser, editie 2021, pag. 45 tot en met pag. 60).

Verhelderend zijn in dit verband de volgende opmerkingen van Tjon Tjin Tai (a.w. nr. 432 jo nr. 438): “Een informatietekort kan niet alleen het gevolg zijn van nalatigheid van partijen, maar ook voortkomen uit begrijpelijke terughoudendheid, teneinde de rechter niet te overvoeren met voorlopig irrelevante stellingen. Als uitsluitend is verzocht om verwijzing naar de schadestaatprocedure zal de rechter daarom meestal niet mogen begroten maar zal hij, ter vermijding van een verrassingsbeslissing, eerst partijen in de gelegenheid moeten stellen zich uit te laten over de schadefactoren en omvang van de schade. Dit komt erop neer dat hij, in het schema van nr. 432 eerst vraagt om nadere gegevens ex art. 22 Rv, alvorens hij schat op basis van de aan hem beschikbare gegevens. Omgekeerd geldt dit ook voor gedaagde, die voldoende gelegenheid moet hebben om te reageren op een schadebegroting.”

‘Een rechter kan dus niet zomaar informatie via Google en websites van betrokkenen achterhalen en deze informatie vervolgens daadwerkelijk benutten om de zaak af te doen, zonder de partijen daarin vooraf te kennen’

Asser Procesrecht/Giesen 1 2015/315

Spelregels

J.C. Heuving (Internet en de (minder) lijdelijke rechter, TvPP 2012/1) heeft op heldere wijze de ‘spelregels’ uiteengezet die de rechter in acht moet nemen, indien hij gebruik wil maken van informatie van internet. Hij bespreekt ook het in deze relevante art. 24 Rv (“de rechter onderzoekt en beslist de zaak op de grondslag van hetgeen partijen aan de vordering, verzoek of verweer ten gronde hebben gelegd, tenzij uit de wet anders voortvloeit”.

Zie over dit artikel SDU Commentaar Burgerlijk Procesrecht, a.w., pag. 88 tot en met 94) en art. 149 Rv. (art. 149 Rv bepaalt dat de rechter alleen die feiten of rechten bij zijn beslissing mag betrekken die ofwel door partijen zijn gesteld ofwel in het geding aan hem op andere (door de wet toegestane) wijze te kennis zijn gekomen. Feiten van algemene bekendheid en algemene ervaringsregels behoeven geen bewijs. Zie ter zake SDU Commentaar Burgerlijk Procesrecht, a.w., pag. 462 – pag. 467).

De googelende rechter

Ook relevant is een uitspraak van de Hoge Raad (Strafkamer) d.d. 10 juli 2018 (NJ 2018/344), waarin de Hoge Raad besliste dat het hof onder verwijzing naar Google Maps mocht oordelen dat het van algemene bekendheid, zoals bedoeld in art. 339 lid 2 Sv, is dat de woning van de getuige recht tegenover het schuifhek was gelegen. Daarbij werd door de Hoge Raad in aanmerking genomen, dat het hof heeft kunnen aannemen dat het – voor eenieder van de rechtstreeks bij het geding betrokkenen – zonder meer duidelijk was dat het hier gaat om een algemene bekend gegeven met betrekking tot de plaatselijke gesteldheid op of aan de openbare weg, dat (ook) uit de algemene toegankelijke bron (Google Maps) zonder noemenswaardige moeite of specialistische kennis te achterhalen valt, zodat dit gegeven niet bij het onderzoek ter terechtzitting ter sprake gebracht behoefde te worden (zie daarover de noot van J.M. Reijntjes in NJ 2018/344).

In het kader van het civiele procesrecht vat I. Giesen (Asser Procesrecht/Giesen 1 2015/315) een en ander als volgt samen: “Het recht op tegenspraak betekent tevens dat de rechter zich niet ertoe mag laten verleiden om, hoewel dat via internet makkelijk zou kunnen, zelfstandig feiten boven tafel te halen en gebruiken zonder partijen daarover te laten debatteren. Een rechter kan dus niet zomaar informatie via Google en websites van betrokkenen achterhalen en deze informatie vervolgens daadwerkelijk benutten om de zaak af te doen, zonder de partijen daarin vooraf te kennen. De rechtspraak van het EHRM zit ook op deze koers. Zelfstandig bewijs vergaren is mogelijk, maar dat moet dan wel gedeeld worden met partijen.”

Dit is uiteraard niet anders indien het gaat om schadebegroting ex art. 6:97 BW. Dat volgt onder meer ook uit Hoge Raad 25 januari 2019, NJ 2019/58 (ECLI:NL:HR:2019:96). Ik citeer r.o. 3.5.2 uit de uitspraak van de Hoge Raad: “De klacht is terecht voorgesteld. Het hof heeft zijn begroting van de te vergoeden schade doen steunen op feitelijke gegevens die het niet aan het procesdossier heeft ontleend, maar uit eigen beweging op internet heeft gevonden. Door die gegevens aan zijn beslissing ten grondslag te leggen zonder partijen de gelegenheid te geven van die gegevens kennis te nemen en daarop desgewenst te reageren, heeft het hof gehandeld in strijd met het beginsel van hoor en wederhoor (zie onder meer HR 9 september 2011, ECLI:NL:HR:2011:BR1654).”

Conclusie

Afgezien van verdere kritiek die men op de aanpak van de Nijmeegse Kantonrechter kan hebben, is het in ieder geval mijns inziens zo dat in verband met de hiervoor besproken burgerlijk procesrechtelijke beginselen de aanpak van de Kantonrechter in casu de toets der kritiek niet kan doorstaan.

Auteur Marc Janssen is cassatieadvocaat bij Banning Advocaten ten Den Bosch en redacteur van Jurisprudentie in Nederland (JIN)

Filed Under: AI, tech & legal, Nieuws Tagged With: ai, rechtspraak

Vorige artikel
Tuchtrecht: Geen schorsing voor notaris die eer en aanzien van het ambt ernstig schaadde
Volgende artikel
Column: Voor wie eigenlijk? Weirding the normal

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat-medewerker Verzekerings- en Aansprakelijkheidsrecht (3-6 jaar ervaring) Rotterdam

Advocaat stagiair(e) Rotterdam

Arbeidsjurist Gouda

Meer vacatures

Opleidingen & events

Officiële opleiding Gespreksleider Intervisie

Online Patroonscursus

Online training AI, ChatGPT, GenIA-L & Copilot: Toepassingen in de juridische praktijk

Cursus AI Governance & Compliance: Veilige toepassing van AI in juridische/fiscale praktijk

Geavanceerd prompten voor advocaten & juristen – ChatGPT, Copilot en GenIA-L

Meer Sdu Opleidingen

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Meer AI content

19 AI-basistermen voor juristen: Een handig woordenlijstje

Aan de slag met AI-geletterdheid – opleidingsaanbod

GenIA-L: de slimme AI-toepassing die jouw (advies)praktijk transformeert

AI OPLEIDINGEN

Ben je klaar om een stap te zetten in de wereld van AI? Wil jij de mogelijkheden van (generatieve-)AI optimaal en verantwoord benutten binnen jouw organisatie?

Lefebvre-Sdu heeft verschillende opleidingen die jou helpen om de kracht van AI in jouw werk te benutten. Na afloop ben je niet alleen in staat om de impact van AI op jouw organisatie te beoordelen, maar ben je ook volledig op de hoogte van het juridisch kader en kun je AI-toepassingen binnen de geldende regelgeving implementeren.

Bekijk het cursusaanbod

Alle opleidingen, of variaties hiervan, bieden we ook in-company aan.

Recente berichten

  • NOvA: Modernisering klachtrecht noodzakelijk
  • Gepensioneerde notarissen in de clinch met pensioenfonds
  • Namen en uren van advocaten blijven geheim in Wob-procedure
  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×